EÜ Fen Fakültesi Fizik Kısmından mezun olduktan sonra yüksek lisans eğitimini Kanada’daki Ryerson Üniversitesinde tamamlayan ve akabinde İngiltere’deki Oxford Üniversitesinde akciğer görüntüleme sistemleri üzerinde çalışmalar yapan Özkan Doğanay takımıyla birlikte geliştirdikleri yerli yazılım ile dikkatleri üzerine çekti.
Yurda döndükten sonra “Temel Onkoloji Ana Bilim Kolu Hekim Öğretim Üyesi” olarak vazifeye başladığı EÜ’deki İşlev ve Anatomik Akciğer Görüntüleme Laboratuvarında çalışmalarını sürdüren Doğanay, 6 bilim beşerinin katkısıyla, Kovid-19 hastalarına ilişkin bilgisayarlı tomografi (BT) imgelerini başarılı formda tahlil edip raporlayan bir yazılım geliştirdi.
Ege Üniversitesi Temel Onkoloji Ana Bilim Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Özkan Doğanay yazılımla ilgili “Yaptığımız çalışmalarda fark ettik ki Kovid, akciğerlerin yalnızca alt kısımlarını değil birebir vakitte üst kısımlarını da çok önemli oranda etkiliyormuş. Ancak dünyada kullanılan öteki yazılımlar bunu gözden kaçırdılar” dedi.
İki yılda geliştirilen yazılımın, lisanslama sürecinin akabinde hastanelerde kullanılması hedefleniyor.
BU YAZILIM YERLİ VE ULUSAL
Özkan Doğanay, son periyotta radyologlar ortasında BT imgelerinin gözle değil yapay zekayla değerlendirilmesinin yaygınlaştığını belirtti.
Akciğer hastalığı kuşkusu taşıyan bireylerin ekseriyetle BT’sinin çekildiğini hatırlatan Doğanay, şöyle devam etti:
“Bu BT çekimi çok kapsamlı bir çekim. Binlerce bilgiden oluşan bir çekim. Bunu uzman radyologlarımız görsel olarak değerlendiriyorlar. Onlar ne kadar tecrübeli, başarılı olursa olsun her ayrıntısı gözleriyle bakarak yakalayamıyorlar. Biz bu etapta yazılımlar geliştiriyoruz. Yapay zeka algoritmaları kullanıyoruz. Gözle kıymetlendirilmesi mümkün olmayan ayrıntıları dakikalar içinde tahlil edip raporlayan yazılımlar geliştiriyoruz.”
Kovid-19 hadiselerinin arttığı periyotta radyologların iş yükünün arttığını ve bu alandaki yazılımların daha da değerli hale geldiğini belirten Doğanay, şunları kaydetti:
“Özellikle yazılım üzerine gelişmiş ülkeler, Güney Kore, İngiltere, yapay zeka yazılımları geliştirdiler. Biz de onların bir adım önüne geçecek algoritmaları burada geliştiriyoruz. Biz ne yapıyoruz; BT imgelerini dakikalar içinde tahlil edip piksel piksel her bir veri verisini tahlil edecek yazılımları geliştiriyoruz. Yaptığımız çalışmalarda fark ettik ki Kovid, akciğerlerin yalnızca alt kısımlarını değil tıpkı vakitte üst kısımlarını da çok önemli oranda etkiliyormuş. Ancak dünyada kullanılan başka yazılımlar bunu gözden kaçırdılar.”
Yazılımın Ege Üniversitesi imkanlarıyla geliştirildiğini söz eden Doğanay, “Bu yazılımları biz kendi laboratuvarımızda, kendi öğrencilerimizle, kendi yazılım uzmanlarımızla birlikte geliştiriyoruz. Hasebiyle yerli ve ulusal.” ifadelerini kullandı.
Doğanay, gayelerinin bu teknolojiyi birkaç yıla kadar hastanelerdeki sistemlere geçirip, rutin biçimde kullanılmasını sağlamak olduğunu da kelamlarına ekledi.
DİĞER AKCİĞER HASTALIKLARININ TEŞHİSİNDE DE KULLANILACAK
Ekipte yer alan doktora öğrencisi moleküler biyolog Elif Soya ise geliştirilen yazılımın Kovid-19’un akciğerlerde oluşan tahribatı sayısal olarak çıktı veren bir yazılım olduğunu tabir etti.
Yazılımın tedavi sürecinde büyük kolaylık sağlayacağını anlatan Soya, “Geliştirdiğimiz yazılım, hastalığın yüzde olarak ne kadar ilerlediğini yahut gerilediğini sayısal bir çıktı oluşturarak bize verebilen bir yazılım.” dedi.
Dünyadaki benzerleriyle karşılaştırdıklarında kendi yazılımlarının daha yeterli sonuç verdiği anlatan Soya, şöyle konuştu:
“Şu an bizim geliştirdiğimiz yazılım Kovid-19’a özel bir yazılım. Ancak bu akciğer kanseri yahut rastgele bir akciğer kanseri tedavisinde kullanılan ilaçların aktifliği ve daha bir sürü farklı hastalıklarda, akciğerle ilgili hastalıklarda da yani kullanılabilecek duruma getireceğiz. Ticari olarak lisanslayıp, sunmayı düşünüyoruz.”