Küresel sıkıntılardan kaynaklı olarak sıfır araçta bulunurluk sorunu devam ediyor. Piyasada istediği ya da rastgele bir sıfır araç bulamayan tüketiciler de ikinci ele yöneliyor. Bu talebin devam edip etmediği ve fiyatlarla ilgili beklentiler merak konusu oldu.
Otokoç Otomotiv İkinci El ve Filo Operasyonları Yöneticisi Birkan Çalışkan, yılın birinci 6 ayında bir yandan 2. el pazarında talebin karşılanmasında zorlanılan bir periyoda tanıklık edilse de iş sonuçları açısından bir evvelki yılla karşılaştırıldığında yüzde 32’lik bir büyüme kaydedildiğini söyledi.
Talepteki kelam konusu yüksek seyrin bayram arifesine kadar devam ettiğini aktaran Çalışkan, “Bununla birlikte, bayram dönüşünden itibaren gerek kredi faizlerindeki yükselişler ve kredibilitedeki zorluklar gerekse yükselen fiyatlar tüketici taleplerinde bir ölçü düşüşe sebep oldu. Ağustos başı prestijiyle bakıldığında ise birebir durumda seyreden bir ikinci el pazarıyla karşı karşıya olduğumuzu söylemek mümkün.” dedi.
Sıfır araç tedarikinde 2022 başından itibaren yaşanmaya başlanan sorunların, ikinci el piyasasında talebin, buna bağlı olarak da satış adetlerinin artmasını beraberinde getirdiğini anlatan Çalışkan, “Bununla birlikte temmuz ayında başlayan yavaşlama ve ağustos ayı başında da emsal ilerleyen talebe bakıldığında, artık bu tesirin ortadan kalktığını söylemek mümkün. Hakikaten değerli bir gösterge kabul edilen ilan sayılarındaki artış ve şu anda satışta olan ikinci el araç sayısının yaklaşık bir ay öncesine nazaran bile yüzde 20 daha fazla olması da ikinci el pazarında bir stok birikiminin başlamakta olduğunun bir göstergesi.” diye konuştu.
“Ortalama yüzde 7 düzeyinde bir fiyat düşüşü gözlemlenmekte”
İkinci ele yönelik talebin biraz yavaşladığını söz eden Çalışkan, “Bu da fiyatlarda belirli oranda bir düşüşü beraberinde getiriyor. Bakıldığında, temmuz ayı başından ağustos ayı başına kadar olan periyotta, pazarda ortalama yüzde 7 düzeyinde bir fiyat düşüşü gözlemlenmekte. Yüksek değişkenlik gösteren günümüz ekonomik kaideleri içerisinde, önümüzdeki çok yakın periyoda ait bir öngörüde bulunmak pek de kolay değil. Bununla birlikte şu anda bilhassa satıcıların elinde daha evvelki yüksek maliyetlerle oluşmuş stoklar da ne yazık ki fiyatların çok fazla düşmesine imkan vermeyecektir görüşündeyim.” dedi.
Sıfır araç fiyatlarında kura bağlı artışın da devam ettiğine işaret eden Çalışkan, “Önümüzdeki periyotta stok birikimine bağlı olarak aşağı gerçek birtakım fiyat hareketleri gerçekleşiyor üzere görünse de orta ve uzun vadede genel olarak makro iktisadın tesirleriyle fiyatların tekrar üste hakikat gitme potansiyeli taşıdığını düşünüyorum.” tabirini kullandı.
Çalışkan, son periyotlarda tüketicide oluşan ÖTV’de düzenleme beklentisine ait ise “Düzenlenme sözüyle ‘ÖTV indirimden fazla ÖTV baremlerindeki bir güncelleme’ kastediliyor üzere düşünülebilir. Yetkililerce bu türlü bir barem düzenlemesi yapılması durumunda güncelleme oranına bağlı olarak kimi araçların da bir alt ÖTV dilimine düşmesi ve beraberinde de fiyatı bir ölçüde daha uygun hale getirmesi kelam konusu olabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
“Tüketiciler ‘bekle-gör’ siyasetine geçti”
letgo Otomobil Operasyonlarından Sorumlu Genel Müdürü Tuluy Noyan ise 2. el oto pazarının temmuz ayının son haftasındaki ÖTV gündemiyle birlikte olağanın gerisinde seyrettiğini lakin gerek kurdaki hareketlilik gerekse ÖTV telaffuzlarının fiyatları süreksiz olarak etkilediğini söyledi.
“Piyasalar böylesi gündemlere karşı direnç kazandığı için tesiri de mevcut ortamda sonlu kalıyor” diyen Noyan, pazarda geçmişe kıyasla çok daha az yeni araç bulunduğu için arz olmayınca indirimin tesirinin de hudutlu olduğunu kaydetti.
Noyan, bu biçim gündemlerle tüketicilerin “bekle-gör” siyasetine ve pazarın da bir süre beklemeye geçtiğini lakin ağustos ayı içinde olağanlaşma beklediklerini bildirdi.
“Bu bölümü bir yatırım alanı olarak görüp hareket eden bir kitle oluştu”
Son periyotta olağan tüketicinin dışında ikinci el oto alım satımı yapan, bu dalı bir yatırım alanı olarak görüp hareket eden bir kitle oluştuğunu tabir eden Noyan, “Son gündemle birlikte soğuyan pazara 2. el araç dalının oyuncuları yüzde 3-5 bandında bir indirime giderek karşılık verdi. Öteki yandan pazardaki gelişmeleri, sıfır araç girişleri ve fiyatlar açısından değerlendirdiğimizde, markaların yüzde 10’a kadar varan fiyat artışlarına gittiğini görüyoruz. Münasebetiyle birinci şok tesiri atlatıldıktan sonra ikinci el oto pazarında tekrar bir yükseliş beklemek gerçek olur.” biçiminde konuştu.
Tuluy Noyan, 2. el fiyatlarında öngörülebilir müddette daha fazla düşüş beklemediklerini aktararak, şunları kaydetti:
“ÖTV düzenleme beklentisi pazarı çok süratli etkiledi. Bu tarz haberler anlık olarak pazara yansıyor. Satışlar pazar genelinde temmuzun son haftası prestijiyle düştü. Akabinde fiyatlarda yüzde 3-5 bandında kısmi bir gerileme oldu ve burada durdu. Lakin ağustos içerisinde normalize olmasını bekliyoruz. Başka yandan pazardaki gelişmeleri; sıfır araç girişleri ve fiyatlar açısından değerlendirdiğimizde markaların yüzde 10’a kadar varan fiyat artışlarına gittiğini görüyoruz. Hasebiyle birinci şok tesiri atlatıldıktan sonra ikinci el oto pazarında yine bir yükseliş beklemek yanlışsız olur.”
“Şu anda otomotiv piyasasında ‘sıfır araç yok’ algısı var”
2plan İcra Heyeti Lideri Orhan Ülgür de “Bayram öncesi başlayan sakinlik, otomotiv ve iktisattaki gelişmelerin tesiriyle ağustos ayında da devam ediyor. ÖTV indirimi beklentisi, döviz kurlarında son devir yaşanan artış, kredilerdeki ulaşılmaz görünüm tüketicinin ‘bekle ve gör tutumu’ sergilemesine yol açıyor. 2. el firmalarının ellerindeki stok ölçüsünün artması ve işletmeden işletmeye yapılan ticaretin yavaşlaması sonucunda da yaşanan sakinlik arttı.” sözlerini kullandı.
“Sebebi ne olursa olsun şu anda otomotiv piyasasında ‘sıfır araç yok’ algısı var” diyen Ülgür, anlık ya da birkaç günlük küçük oranlarda geri gelişler yaşansa da fiyatlarda genel gidişatın üst istikametli olacağını söyledi.
“ÖTV’ye ait açıklamalar tüketicide beklenti oluşturdu”
Otoshops Genel Müdürü Melih Keyifli ise sıfır araç piyasasındaki tedarik sorunlarının direkt 2. el araçların fiyat ve talep artışlarına neden olduğunu, pazara yeni araç girememesi nedeniyle ikinci el araçlarda da çeşitliliğin devir dönem azaldığını kaydetti.
Mutlu, “Talebin piyasada bulunan arzı karşılamaması sebebiyle fiyatlar yılbaşından bu yana yaklaşık yüzde 50 artış gösterdi. Yüksek model yılına ilişkin ikinci el araçların, sıfır araç fiyatları düzeyinde seyretmesiyle birlikte bayram sonrası tüketicinin satın alma eğiliminde sakinlik gözlenmeye başlandı. Temmuz ayı sonunda yapılan ÖTV’ye ait açıklamaların tüketicide beklenti oluşturmasıyla ağustosun başka aylara nazaran dingin başlamasına sebep olduğu söylenebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Fiyatların istikametiyle ilgili beklentisini de paylaşan Memnun, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Talep azalmasına tüketicilerin bir kısmının ÖTV konusunda beklenti içinde olması, bir kısmının da krediye ulaşmakta zorlandığı ya da değerli finansmandan kaçınmasını sebep olarak gösterebiliriz. Taleplerde oluşan azalma devam ettiği sürece ikinci el araç fiyatlarında düşüşler gözlenebilir. Lakin döviz kurlarının tesiriyle yükselen sıfır araç fiyatları, ikinci el araçlarda talep ve fiyat artışını tekrar tetikleyecektir. Araç bulunurluğunun kısıtlı olduğu bir periyotta yapılacak olan düzenlemenin sıfır araç piyasasına yansıması da sonlu olacaktır. İkinci el pazarında bu beklenti ile fiyatlar dengelenmeye başlamış ve tüketiciler için alım fırsatları oluşmaya başlamıştır.”