Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, üçlü tepe için İran’da.
Tahran’da, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Putin ve İran Cumhurbaşkanı Reisi ile üç ülkenin heyetlerinin katıldığı tepe saat 20.50’de başladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarından öne çıkanlar:
Terör odaklarını Suriye’den atmakta kararlıyız. Bölücü terör örgütleri Suriye’den büsbütün atılmalı. Astana garantörleri olarak Rusya Federasyonu ve İran’dan beklentimiz, bu gayrette Türkiye’ye takviye olmalarıdır. Bölgemizin geleceğinde bölücü teröre ve uzantılarına yer olmadığının kesin olarak anlaşılması gerekiyor. PKK-YPG dış takviyeyle Suriye’yi bölüyor.
Suriyeli sığınmacıların ülkelerine istekli, inançlı ve onurlu geri dönüşleri de Astana sürecinin değerli gündem unsurlarından biridir.
Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür. Terör örgütünün sığındığı bu limanları temizlemenin vakti esasen çoktan gelmiştir.
Önümüzdeki periyotta de eli kanlı terör örgütlerine yönelik odunsuz uğraşımızı sürdüreceğiz.
(Suriye’de) Anayasa Komitesinin başarısızlığı Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Komitenin süratle somut sonuçlar elde etmesi temin edilmeli.
Değerli dostum Putin’in müteakip tepemize konut sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılıyorum.
REİSİ: SURİYE’NİN YAZGISINA SURİYELİLER KARAR VERMELİ
Suriye krizinde diplomatik tahlili desteklediklerini belirten İran Cumhurbaşkanı Reisi, Suriye’nin bahtına Suriyeliler karar vermeli, ABD ordsunun Suriye’deki gayrımeşru varlığı ülkeyi istikrarsızlaştırıyor” dedi.
Rusya Devlet Lideri Putin de Suriyelilerin geleceklerine karar verebilmeleri sağlanmalı. Suriye’nin geleceği için Suriyelilerin ortalarında mutabakatları gerekli. Suriye’de teröre karşı ortak uğraşımızı sürdüreceğiz” dedi.
ERDOĞAN-PUTİN GÖRÜŞMESİ
Erdoğan, üçlü tepe öncesi Rusya Devlet Lideri Putin ile bir ortaya geldi.
İki başkan Ukrayna savaşından sonra birinci sefer yüz yüze görüştü. Tahran Memleketler arası Konferans Salonu’ndaki baş başa görüşme, yaklaşık 1 saat sürdü.
Görüşme öncesi Putin ile kameralar karşısına geçen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Son İstanbul görüşmelerinde de Rus heyetinin yaklaşım stili çok olumluydu. Buradan alacağımız sonuç tüm dünyayı da olumlu etkileyecektir” dedi.
Türkiye’nin besin ve tahıl bahislerindeki arabuluculuk gayretleri için Erdoğan’a teşekkür eden Putin de “Türkiye-Rusya münasebetleri her şeye karşın gelişiyor, ticaret hacmi süratle artıyor” tabirlerini kullandı.
Ukrayna’dan tahılın çıkarılması sıkıntısına da değinen Putin, “Arabuluculuk gayretleriniz, besin meseleleri ve Karadeniz üzerinden tahıl ihracatı ile ilgili müzakereler için Türkiye’de platformu sağlamanızdan ötürü sizlere teşekkür ederim. Arabuluculuğunuz sayesinde ilerleme kaydettik. Tüm sıkıntılar şimdi çözülmedi fakat ilerlemenin olması düzgündür.” diye konuştu.
Bu görüşmenin akabinde şu sıralarda Erdoğan, Putin ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Astana formatında üçlü tepe gerçekleştiriyor.
Zirvenin ana gündem hususu Suriye. Suriye’deki son durum, yeni anayasa, siyasi tahlil süreci, terörle çaba ve mültecilerin geri dönüşü üzere başlıklar ele alınacak.
Öte yandan Suriye Dışişleri Bakanı’nın da Tahran’da olduğu belirtildi.
TERÖRLE UĞRAŞTA İŞ BİRLİĞİ VURGUSU
Erdoğan öncesinde ise İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile bir ortaya geldi. Sadabad Sarayı’nda gerçekleşen görüşme, yaklaşık 1 saat 30 dakika sürdü.
İki başkanın başkanlık ettiği Türkiye-İran Yüksek Seviyeli İşbirliği Kurulu’nun 7’nci Toplantısı’nın akabinde basın toplantısı düzenlendi.
Toplantıda kelam alan Erdoğan, “Covid sebebiyle ikili ticarette gerilemeye maruz kaldık. Şu an itibariyle 7.5 milyar doları yakaladık. 30 milyar dolara ulaşacağımıza inanıyorum” dedi.
Erdoğan, “Savunma endüstrinde atacağımız adımlarla bu süreci hızlandırmamız mümkün. Gerek petrol gerek doğalgaz alanlarında atılacak adımlarla bu süreç hızlanabilir. Türkiye olarak son yıllarda savunma endüstrinde bir sıçramamız var” diye konuştu.
Terörle uğraşta iş birliğinin ehemmiyetine dikkat çeken Erdoğan, “Bu husustaki dayanışmamızı çok lakin çok önemsiyorum. Terörle gayretimiz büyük değer arz ediyor. PJAK, PKK, PYD, YPG ve FETÖ her iki ülkenin de önemli manada baş belasıdır. Bunlar hangi ülkede olursa olsun o ülkenin huzurunu kaçırıyor” tabirlerini kullandı.
HEDEF 30 MİLYAR DOLAR
İran Cumhurbaşkanı Reisi’nin bildirileri ise iktisada yönelik oldu. “İki ülke ortasındaki ticari hacmi potansiyeline nazaran çok daha düşük seviyede” diyen Reisi, “İki ülke 30 milyar dolar gaye belirledi. Böylelikle mevcut ticaret hacmi üç katına çıkarılacak” dedi.
Görüşmelerde doğalgaz ihracatına ait muahedenin mühletinin uzatılmasınnı da gündeme geldiğini lisana getiren Reisi, şöyle devam etti:
“Bunun da uzatılmasıyla ticaret hacmi daha da artacaktır. İki ülke ortasında yatırım bahislerinin geliştirilmesi de ele alındı. Güvenlik ve istihbarat alakalarının geliştirilmesi bilhassa hudut bölgelerinin güvenliği ele aldığımız hususlardan biri oldu. Terörizmle, uyuşturucuyla ve organize hatalarla ilgili bahisler konuşuldu. Türkiye ve İran bölgenin iki güçlü ülkesi, onların ilişlileri bölgenin güvenliğine katkı sağlayacaktır. Bugün Reisi ve Putin’le tekrar bir ortaya geleceğiz. Bu Astana sürecini yine kıymetlendirme teşebbüsüdür.”
Dün akşam saatlerinde Tahran’a giden Cumhurbaşkanı Erdoğan, İbrahim Reisi tarafından resmi merasimle karşılandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan daha sonra ülkenin dini önderi Ayetullah Ali Hamaney’le 40 dakika süren bir görüşme gerçekleştirdi.