Annesi Kraliçe 2. Elizabeth’in hayatını kaybetmesiyle 73 yaşında tahta çıkan Kral 3. Charles, 1917’ye kadar Saxe-Coburg ve Gotha ismiyle bilinen Windsor hanedanının 6. hükümdarı oldu.
Kendisi de bir Alman soylu ailesi olan Hanover hanedanının İngiltere’yi yöneten son hükümdarı olan Kraliçe Victoria, 1840 yılında Alman Saxe-Coburg ve Gotha hanedanından Prens Albert’la evlendi.
Bu evlilik, Victoria sonrası İngiltere tahtına bu hanedanın oturacağı manasına geliyordu. Gerçekten 63 yıl tahtta Birleşik Krallık Kraliçesi ve Hindistan İmparatoru olarak oturan Kraliçe Victoria’nın akabinde oğlu 7. Edward, 1901’de tahta çıktı.
Saxe-Coburg ve Gotha hanedanının birinci İngiltere Hükümdarı olan 7. Edward, annesi Kraliçe Victoria’nın neredeyse tüm Avrupa hanedanlarıyla kurduğu akrabalık bağı nedeniyle “Avrupa’nın Amcası” olarak tanındı.
Dönemin Alman İmparatoru, Rus Çarı ve Norveç Hükümdarı ile İsveç, Romanya ve Yunanistan tahtlarının varisleri Kral Edward’ın yeğenleri, Belçika, Portekiz ve Bulgaristan hükümdarları ise kuzenleriydi.
Bu nedenle 9 yıllık hanedanı boyunca Avrupa ülkeleriyle yakın münasebet yürüten Kral Edward, kız kardeşinin oğlu Alman İmparatoru 3. Wilhelm ile “savaş arzuladığı” gerekçesiyle uzaklıklı bir bağlantı yürüttü.
KRALİYET AİLESİ 1900’LERDE İSMİNİ DEĞİŞTİRDİ
Edward, bu hissinde de yanılmadı. 1910’da öldükten sonra tahta Saxe-Coburg ve Gotha’nın ikinci hükümdarı 5. George çıkarken, yeni kral, Birinci Dünya Savaşı’nda da İngiltere ve tüm sömürgelerinin başında yer aldı.
Kraliçe Victoria ile başlayıp 5. George periyodunda süren “Üzerinde güneş batmayan imparatorluk” efsanesinde hükümdar bu periyotta hiç beklemediği bir yerden halkın reaksiyonuyla karşılaştı.
Kral 5. George periyodunda halk, Birinci Dünya Savaşı’nın da tesiriyle Alman aksisi telaffuzlarını artırdı ve neredeyse 200 yıldır ülkeyi Alman kökenli hanedanların yönetmesine reaksiyon göstermeye başladı.
Halkın bu reaksiyonu karşısında Kral George, 1917’de Saxe-Coburg ve Gotha olan hanedan isminin Windsor olarak değiştirilmesi buyruğunu verdi. Kendisi ve akrabaları tüm Alman unvanlarından vazgeçerken erkek akrabalara İngiliz soyluluk unvanları verildi.
Bu kapsamda hükümdarın kuzeni Battenberg Prensi Louis, Louis Mountbatten ismiyle Milford Haven Markisi ve Deniz Kuvvetleri Kumandanı, Württemberg ve Teck Dükü unvanlarını kullanan kayınbiraderleri ise Cambridge Markisi ve Athlone Kontu unvanlarını aldı.
Mountbatten ve Teck aileleri, daha sonra hanedana damat ve gelin olarak girdi. İsim değişikliğinin akabinde 5. George, Windsor hanedanının birinci hükümdarı unvanını da aldı.
Ağabeyi Albert Victor’un vefatı üzerine 27 yaşında hiç umudu yokken taht varisi olup 45 yaşında tahta çıkan 5. George’un 1936’da vefatının akabinde tahta yeniden hiç tahta çıkmayı beklemeyen hanedan üyeleri çıktı.
KRAL EDWARD TAHTTAN ÇEKİLDİ
Kral George’un vefatıyla iki oğlundan büyük olan Edward yeni kral oldu. Lakin Edward’ın daha birinci haftalardan protokollere, geleneklere ve İngiltere Kilisesinin başı olarak kilise kurallarına karşıt davranışları tasalara neden oldu.
Edward’ın tahta çıktıktan sonraki geleneklere ters birinci davranışı, yüzünü taşıyan madeni para basılması konusunda yaşandı. Kral Edward, paralarda alışılagelmişin tersine sağa değil sola bakar halde tasvir edilmek istedi.
Bunun sebebi ise saçını sağa taraması ve sola dönük tasvir edilerek başının sol tarafında saçını ayıran çizgiyi göstermek istemesiydi.
Kral 8. Edward’ın daha evvel bir defa boşanmış, ikinci eşinden ise boşanma etabında olan Amerikalı Wallis Simpson’la evlenmek istemesi ise tahttan çekilmesine giden yolda yaşadığı en büyük dert oldu.
İngiltere Kilisesi kurallarına nazaran eski eşi yaşayan birisinin tekrar evlenmesine müsaade edilmiyordu. Hükümet de kilisenin başı olan Kral’ın eşleri yaşayan bir bayanla bu türlü bir evlilik yapmasının yanlışsız olmadığını tabir etti.
Edward, Simpson’ın Kraliçe unvanı almayacağı ve doğacak çocuklarının tahtta kelam sahibi olmayacağı garantisini de vermesine karşın bu karar Kral’ın başında olduğu ülkelerce ve İngiliz parlamentosunca kabul edilmedi.
Hatta Avustralya’dan gelen olumsuz cevaba Kral Edward’ın, “Orada çok fazla insan yaşamıyor ne düşündükleri kıymetsiz.” karşılığı verdiği bile sav edildi.
Kral olmak yerine Simpson’la evlenmeyi tercih eden Edward, tahta çıkışından 326 gün sonra çekilerek yerini tahta çıkacağını hiç düşünmeyen kardeşi Albert’a bıraktı.
KEKEME KRAL
Zoraki Kral (King’s Speech) sinemasında de mevzu alındığı üzere Albert, kekemelik sorunu yaşıyordu ve Kral 6. George ismiyle tahta çıkana kadar hiçbir vakit kral olacağını düşünmüyordu.
Tahta çıkmasıyla tacın bir numaralı varisi de Kraliçe Victoria’nın vefatından 35 yıl sonra tekrar bir bayan oldu.
Kral 6. George’un periyodunda İngiltere hem İkinci Dünya Savaşı’nın yükü altına girdi hem de başta Hindistan olmak üzere birçok sömürgesini kaybetti.
Bu nedenle son Hindistan İmparatoru sayılan 6. George’un halk gözündeki popülaritesi İkinci Dünya Savaşı’nda arttı.
Kardeşi Kent Dükü George’u savaşta kaybetmesi, Alman hava taarruzları (Blitz) sırasında içinde bulunduğu Buckingham Sarayı’nın vurulması ve Blitz’ten ziyan görenleri ziyaret etmesiyle halk gözünde halkla tıpkı dertleri yaşayan kral haline geldi.
Kral 6. George, savaş sonrası kurulan Birleşmiş Milletlerin birinci toplantısında açılış konuşmasını da yaptı. Ülke içinde Kral 8. Edward’ın oluşturduğu kraliyet tersi havayı yok eden Kral 6. George, 1952’de hayatını kaybederken yerini en büyük kızı Elizabeth’e bıraktı.
İNGİLİZ TAHTINDA EN UZUN MÜHLET OTURAN İSİM ELIZABETH OLDU
Henüz 25 yaşında tahta geçen Kraliçe 2. Elizabeth’in taç giyme merasimi, dünyada televizyondan canlı yayınlanan birinci taç giyme merasimi oldu.
Daha sonra Mountbetten soyadını alacak Danimarka ve Yunanistan Prensi Philip’le evlenen Elizabeth periyodunda İngiltere birçok güç gün geçirdi.
Falkland Savaşı, ekonomik krizler ve afetlerin akabinde 1990’larda hanedanı en çok yeniden hanedan üyeleri düşünceye soktu. Bilhassa Kraliçe’nin “Korkunç yıl” olarak andığı 1992’de Elizabeth’in varisi Charles dahil 3 çocuğu eşlerinden boşandı.
Ardından hanedanın yaklaşık 100 yıllık ikametgahı Windsor Kalesi yandı. Bu yıl monarşi de çeşitli ödemeler nedeniyle tenkitlere maruz kalırken hanedan üyelerinin tatil fotoğrafları yüzünden Kraliçe’nin başı medyayla da belaya girdi.
İngiltere dahil 15 ülkeyi 70 yıl yöneterek tahtta en uzun oturan hükümdar olan Elizabeth periyodunda dünyada da birçok gelişme yaşandı.
Elizabeth devrinde soğuk savaş başladı ve bitti, Berlin Duvarı yapıldı ve yıkıldı, İngiltere Avrupa Birliğine girdi ve çıktı, Kovid-19 tüm dünyayı sardı ve salgın kısıtlamaları kaldırıldı.
8 Eylül’de hayatını kaybeden Elizabeth’in eskide kalmış kraliyeti çağdaş çağa ayak uydurabilir hale getirmesi vefatının akabinde en çok anlatılan özelliği olurken, tahta geçen oğlu Kral 3. Charles’ın yine evlenmesine verdiği müsaade buna örnek olarak gösteriliyor.
CHARLES TAHTA EN GEÇ ÇIKAN KRAL OLDU
İngiltere tarihinde tahta çıkan üç Kral Charles bulunuyor. Üçü de ya tahta çıkışıyla ya da tahttan inişiyle tarih sahnesinde yerini alıyor.
Kral 1. Charles, Cumhuriyetçiler tarafından tahttan indirilip başı kesilerek idam edilen bir kral. Birebir vakitte İngiltere tarihinde idam edilen tek hükümdar.
2. Charles ise taht 11 yıl boş kaldıktan sonra tahta çıkıp kraliyeti tekrar oluşturan hükümdar olarak biliniyor.
Kraliçe Elizabeth’in oğlu Kral 3. Charles ise tahta çıkmak için 73 yıl bekledi. Galler Prensi unvanını 64 yıl taşıyan ve bu unvanı en uzun müddet kullanan kişi olan Kral 3. Charles, birebir vakitte tahta çıkan en yaşlı İngiliz hükümdarı olma özelliğini taşıyor.
Kral 3. Charles’ın akabinde taht varisi olarak dün Galler Prensi unvanı verilen Prens William, onun akabinde da 9 yaşındaki oğlu Prens George geliyor. (AA)