Ekonomist Atilla Yeşilada, borsadaki son spekülatif hareketleri değerlendirirken “AKP borsaya yeni giren 1 milyona yakın kişisel ve küçük yatırımcının oyunu kaybedebilir” dedi.
Ekonomist Atilla Yeşilada Sıkıntı İktisat isimli Youtube kanalında ABD’den bankalara gelen yaptırım ihtarını, Borsa İstanbul’daki sert iniş-çıkışları ve bunların iktisada ve seçimlere muhtemel tesirlerini kıymetlendirdi.
Yeşilada, borsada son haftalarda yaşanan rallinin son bir haftada ağır kayıplara dönmesinin siyasi sonuçları olabileceğini belirtti.
Hazine ve Maliye Bakanı’nın yatırımcıyı borsaya yönlendirmesini eleştiren Yeşilada, “Borsadaki bu durum bir iki ay daha devam ederse borsada kayıplar yaşayan kişisel yatırımcılar AKP’ye oy vermez. Bu durum borsanın geleceğini on yıl karartır” değerlendirmesinde bulundu.
Yeşilada’nın konuşmasının satırbaşları şöyle:
Şanghay İşbirliği Örgütü doruğunda Recep Tayyip Erdoğan ve Vladimir Putin ve Erdoğan anlaştı. Kremlin batıya ihracat konusunda Türk şirketlerden katkı alınacağını açıkladı. Türkiye’den batı bankalarına giden tüm dokümanlar artık ince elenip sık dokunacak. Bir noktada sahiden Türkiye üzerinden Rus şirketleri milyarlarca dolara varacak formda yaptırımları delerse Türkiye’ye kimi yasaklar gelebilir.
Erdoğan’ın seçim kazanmak için Putin’den gelecek mali dayanağa bel bağladığını görüyorum. Merkez Bankası rezervleri kâfi değil. Plan da Merkez Bankası’nın dolar ödemelerini azaltarak piyasalara karşı daha güçlü durması ve kurun sabit kalması. Lakin bu Sayın Erdoğan’a seçim kazandırmaz. Seçim kazanmak için Erdoğan’ın bütçeden yüksek ölçüde harcama yapması lazım.
RUS PARASI SEÇİM KAZANDIRMAZ
Eğer Rusya’dan doğalgazı sırf Ruble ile değil, indirimle alabilirse yahut seçimden sonra ödeyeceğine dair mutabakat yapılmışsa ya da bir formda merkez bankasının bastığı para ile alabilirse daha fazla parayı seçmene harcayabilir. Bunun pek mümkün olduğunu sanmıyorum fakat fiyat indirimleri o denli bir boyuta gelir de kışın mucizevi bir doğalgaz ve elektrik indirimi olursa Erdoğan seçim kazanmak için kıymetli bir adım atar.
750 milyar dolarlık bir iktisatta Rus parasıyla seçim kazanacağını düşünmek hayal. Seçmenin iktisattan kaynaklı problemleri çok çeşitli. Rusya’dan gelecek para ile bunların çözülmesinin imkanı yok.
Son derece sıkıntı geçmesi beklenen kış ve gelecek yıl seçime kadar olan periyot için tüm iktisat siyasetinizi Rusya’dan gelecek para üzerine kurduysanız paranın gelmemesi sizi felakete sürükler. İktisadın performansı aslında üçüncü çeyrekte bozuluyor. Şayet bir sefer sakinliğe girersek seçimlere kadar çıkılamayabilir.
BORSADAKİ HAREKETLE İLGİLİ İKİ TEORİ
Borsada olanlar AKP’ye 1 milyon oy kaybettirecek. Borsa İstanbul’da olanlarla ilgili iki teori var. Birinci teori, kamunun isteği ve örgütlenmesi ile kimi paralar paylara yönlendirilmiş. İkinci teori, manipülatörler bir ortaya gelip VİOP’la banka payları ortasında kaldıraçlı durumları artırarak borsayı üst taşımışlar. Sonra da oyun bitince bunlar tasfiye oldu. Bu iki teorinin hangisi yanlışsız bilemiyorum.
Burada en büyük kusur kamudan geliyor. Devlet erkânından birinin insanları riskli yatırımlara yönlendirmesi çok nahoş bir davranış. Bir pay senedi bir ayda yüzde 100 bedel kazanıyor. Kimi ufak paylarda yüzde 1000’e varan yararlar var. Bunlar olağan değil. SPK’nın ve Borsa İstanbul’un vazifesi de bunları soruşturmaktır. Bu vazifeler yapılmadı. Hâlâ ben ortalamada bu ralliye katılanların ziyanda olduğunu düşünmüyorum. Lakin yüksek fiyatlardan alım yapanların canı çok yandı.
Bu iş bir kaç güçlü, şımarık manipülatörün işiyse onlar tasfiye oldu. Ortada diğer tezler da var. Kimi aracı kurumların kendi sermayeleri ile ya da çok fazla kaldıraç kullanarak sermaye yahut nakit eksiğine düşüp taahhütleri yerine getiremedikleri savları var. Bu gerçekse bu kurumların iflasa zorlanıp piyasadan ayıklanması lazım.
1 MİLYON OY KAYBETTİRİR
İnşallah borsa olağan trendine döner. Bu durum bir iki ay daha devam ederse sorun büyür. 1991’de ve 1998-1999’da gibisi oldu. 2001’de bankalar batınca küçük hak sahiplerinin hakları ödenmedi. 2015’e kadar borsayı öldürdüler. 1990’da 2 milyon olan yatırımcı sayısı 2010’larda 700 bindi. Bu türlü bir periyoda girersek bundan hem sermaye piyasası hem de yatırımcı çok ziyan görür.
Naci Ağbal misyondan alındıktan sonra 1 milyon yeni yatırımcı gelmiş. Bunların birçok kişisel ve küçük yatırımcı. Bu insanların oyunu da kaybettiniz. Bu beşerler buraya spekülasyon yapmaya değil, birikimlerini değerlendirmeye geldi. Onları kimsenin anlamadığı nedenlerle ağır bir biçimde cezalandırdınız. Bu beşerler size oy vermez ve borsanın geleceğini on yıl karartırsınız.