Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, toplumsal konut projesiyle ilgili merak edilen soruları yanıtlıyor. Üç büyük kentteki sayılar, kaç genç başvurdu, taksit ve fiyat tablosu üzere sorulara yanıt veren Bakan Kurum, ”Başvuru sürecimizde 1 milyon 500 binin üzerinde kardeşimiz başvurmuş durumda. Müracaatlarımızın 514 binini genç kardeşlerimiz oluşturuyor.” sözlerini kullandı.
Bakan Kurum’un sorulara verdiği karşılıklardan öne çıkan başlıklar şöyle:
Tüm Türkiye’yi heyecana sevk eden, umutlandıran ve gençlerimizin, emeklilerimizin, engelli kardeşlerimizin, şehit, gazi ailelerimizin, toplumun tüm kısımlarının konut alabileceği kampanyayı sunuyor olmaktan büyük onur duyuyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımız 13 Eylül’de tüm Türkiye’ye bu projeyi ilan ettiler. Duyulduğu andan itibaren tüm Türkiye sevince bozuldu. Vilayetlerden, ilçelerden bu noktada ‘Bu vilayetimizde, ilçemizde proje nerede yapılıyor? Ayrıntıları nasıldır?’ diye birçok soruyla karşılaştık. Geriye dönük baktığımızda son 20 yılda TOKİ eliyle 1 milyon 170 bin, 26 bin bu konutları toplumsal donatıları yapmış bir iradeyiz. Bu iradeyi ortaya koyan sayın Cumhurbaşkanımızdır. 13 Eylül’de lansmanı yapılan ‘İlk Meskenim, Birinci İşyerim Projesi’ bu noktada çok çok kıymetli. Müracaat sürecimizde 1 milyon 500 binin üzerinde kardeşimiz başvurmuş durumda. Müracaatlarımızın 514 binini genç kardeşlerimiz oluşturuyor.
Gerek gelir düzeyine baktığımız, ikametine, nüfus kaydını incelediğimiz bir kuyumcu hassasiyetiyle bu süreci yönetiyor olacağız. Gençlerimize yüzde 20 kontenjan ayırmamızın sebebi, 18-30 yaş ortasında 14 milyon gencimiz var. 18 yaş altına baktığımızda yaklaşık 10 milyon gencimiz var. 0-30 yaş ortasında 24 milyon vatandaşımız yaşıyor. Bu da neredeyse nüfusumuzun yüzde 40’ı. Kentlerimizde kentleşme oranı artıyor. Genç nüfusumuz var. 81 ile 450’yi aşkın ziyarette bulundum. Gençlerimizin taleplerini aldım. Bizden, devletimizden, Cumhurbaşkanımızdan beklentileriniz nedir diye istişarede bulunduk. 18 yaşına geldiklerinde kendi hayatlarını kurabilecekleri bir gelecek bekliyorlar. Bu noktada da gençlerimize kontenjan ayırmamız çok çok kıymetliydi.
Ailesinin mal varlığının olması o genci ilgilendirmiyor. Hepimizin ailesi var, hepimizin Allah uzun ömür versin, ailesinden kalacak konutları ve yerleri var. 18 yaşını geçtikten sonra evlenelim, mesken kuralım, yeni hayata başlıyoruz. Kendi ayaklarının üzerinde, ufkunu çizebileceği, ailesine yük olmadan, meskenini, barkını, işini, aşını kurabileceği anlayışla süreci yönetmeye çalışıyoruz. Biz 18 yaşındaki bireyi bağımsız birey olarak kıymetlendiriyoruz. Kendi hayatını kurabileceği kaidelerde meskeni yoksa mesken alma hakkını tanımış olduk bu kampanyada.
İstanbul’a en büyük dilimi vermeliydik. 50 bin konut yapıyoruz. Bunun aşikâr kısmı Anadolu, öteki kısmı Avrupa yakasında olacak. Avrupa yakasında Başakşehir, Esenler, Silivri, Çatalca, Arnavutköy. Anadolu yakası Tuzla, Pendik, Kartal, Maltepe’de alanlarımızı çalışıyoruz. Bugün itibariyle İstanbul’daki toplam müracaat 394 bin, Ankara’da 70 bin, İzmir’de toplamda 70 bin 800 müracaat var. İstanbul, Ankara, İzmir’de nüfus yoğunluğuna nazaran projelerimize dağıttık. Gaziantep’te 10 bin, Konya’da 7 bin 500 konut yapıyoruz. ‘İlinizde, ilçenizde, beldenizde talep nedir’ sorularını daima sorduk. Cumhuriyet tarihinin en büyük toplumsal konut kampanyası bu türlü doldu.
İstanbul’da konut alan bir vatandaşımız esasen bizim tüm vilayetlerdeki çalışmalarımıza baktığımızda tüm Türkiye’nin gereksinimine yanıt verecek nitelikte projedir bu. Birinci etabında 250 bin konut ve 10 bin işyerinden ibaret. Zati maliyet üzerinden yüzde 40-50 indirim yapmış durumdayız. Kurada meskeni çıkan vatandaşımız o manada da konutunu gerekirse kiraya verebilecek. Kira geliriyle kendi oturduğu meskenin kirasını karşılayabilecek. Projenin konutuna, mahallesine yakınlığından çok kendisine bu projeden mesken alması daha kıymetli diye düşündük. Yayılabildiğimiz her alana eşit aralıkta, insanlarımızın işine, meskenine yakın olabilecek halde çalıştık.
Borcu bitmeden meskenini satamayacak. Teslim ettikten sonra 1 ay sonra borcunu bitirirse vatandaşımız satabilir. Vatandaşımızın aldığı konut piyasa rayicinin yüzde 40-50 altında. Buna fiyat farkı KDV’yi eklediğinizde daha da inecek. Memurun maaşına nazaran taksitlerini artıracağız diyoruz. TOKİ’ye borçlu olan vatandaşlarımıza bir yıl içerisinde yüzde 25 artırım yaptık. 2-3 yıl sonra borcunu kapatacak diyelim, toplu borcunu kapatmak isteyen vatandaşlarımıza indirim de yapacağız. Enflasyona nazaran oranlar belirleyeceğiz. Vatandaşımız isterse borcunu, eline birikim geçebilir, ailesinden para kalabilir, borcunu kapatabilir. Esasen konutu kıymetleniyor, prim yapıyor. Borcumu bitirdin meskenini aldın, satamazsın demek bize hakkaniyetli gelmiyor.
Başvuru kaidelerini belirledik. 18 bin 16 binin altında olması, nüfusa kayıtlı olduğu vilayette olması, tek hane halkından 1 kişinin mesken alması, üzerine tapuda kayıtlı konutun olmaması, arsa alacaksa tapuda üzerine kayıtlı rastgele yerinin olmaması, işyeri alacaksa üzerinde işyerinin olmaması gerekiyor. Biz hassasiyetle inceleyeceğiz, bu kaidelere uyuyor mu, uymuyor mu? Bu koşullara uymayanlara esasen vermeyeceğiz, ki bunları didik didik inceleyeceğiz. TOKİ ve Tapu Kadastro’daki bilgilerle müracaatları tek tek inceleyeceğiz. Bu çerçeveye uyuyorsa, art planda diğeriyle başvurdun, aldın ettin deme hakkımız kanunen olamaz. Koşullara uyuyorsanız, âlâ niyetiniz çerçevesinde devlet vatandaşına güvenir.
Borcunu bitirip, kapatıp satacak, kiraya verecek, o vatandaşımızın özgürlüğü ve hürriyetidir. Yeterli niyet ve hakkaniyet çerçevesinde bütün müracaatları inceleyeceğiz. Burada yüzde 40 indirimli olması, vilayetler bazında kimi vilayetlerde yüzda 60-70’lere gelebilecek.
Biz meskeni teslim ettikten sonra vatandaşımız borcunu kapatıyorsa satma hakkına sahip. Niçin bu gelir kümeleri başvuruyor ona bakmak lazım. Kurallara uyuyorsa esasen konut alma hakkına sahip oluyor. Münasebetiyle vatandaşımız ister kendisi oturur, ister kiraya verir. Tahminen güç duruma düştü, memleketinde konut alacak diyelim. Niçin satıyorsunuz sorgulamadık. Vatandaşımıza biz güvendik. Koşullara uyanlara sen niçin uyuyorsun deme hakkımız olamaz. Hak edilmiş bir eserde, projede kendi hakkını, tasarrufunu kullanmakta özgür vatandaşımız. Aslolan muhtaçlığı olan vatandaşımız alıyor.