Kadınların yaşları 19 ile 25 arasındaydı… Mart ayında Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini protesto etmek için düzenlenmiş bir eylem nedeniyle bir araya gelmişlerdi. Polis tarafından gözaltına alınmış ve bir minibüse bindirilmişlerdi.
Çoğu tanışmıyordu ama içinde bulundukları koşullara rağmen moralleri yerindeydi. Hep birlikte Brateyevo Emniyet Müdürlüğü’ne götürülürken Telegram uygulamasında bir sohbet grubu bile kurdular.
Sonrasında yaşayacaklarını ise tahmin bile etmiyorlardı.
Altı saat boyunca hem sözlü hem de fiziksel şiddete maruz kaldılar. Bazılarının yaşadığı şeyin işkence olduğunu söylemek bile mümkündü. Örneğin kadınlardan bir tanesi, defalarca kafasına naylon poşet geçirilerek havasız bırakılmıştı.
Şiddeti uygulayan kişi hep aynıydı: Sivil giyimli bir memur. Uzun boylu ve atletik yapılıydı. Üzerinde polo yakalı siyah bir tişört vardı. Kurdukları sohbet grubunda “siyahlı adam” diye bahsediyorlardı ondan.
Kadınlardan ikisi, Marina ve Aleksandra, yaşadıklarını telefonlarıyla gizlice kayda almıştı. Çektikleri görüntülerden birinde siyahlı adam bas bas bağırarak kendisine kimsenin bir şey yapamayacağını söylüyordu. Ama eğer amacı kadınları korkutup susturmaksa pek başarılı olduğu söylenemezdi.
ADAMIN KİMLİĞİNİ ARAŞTIRMAYA BAŞLADILAR
Kadınlar serbest bırakıldıktan sonra kurdukları sohbet grubu üzerinden “Bu adamın kim olduğunu nasıl öğreniriz?” diye tartışmaya başladı.
Öğrenci olan 22 yaşındaki Marina, BBC’ye yaptığı açıklamada, “Hiçbir şey olmamış gibi yaşamaya devam etseydik ya da sadece ses kayıtlarını yayınlayıp fazla dikkat çekmeseydik, aynı şeyi başkalarına da yapabileceklerini ve hiçbir şekilde cezalandırılmayacaklarını düşüneceklerdi” diye konuştu.
Adamın yüzü hepsinin hafızasına kazınmıştı. Ama polise ait internet sitelerinin hiçbirinde bir iz bulamıyorlardı. İsmini bilmedikleri için sosyal medya üzerinden ilerlemeleri de imkânsızdı. İki haftadan fazla uğraştılar ama bir yere varamadılar.
Pes etmek üzere oldukları bir noktada yaşanan bir gelişme her şeyi değiştirdi.
Mart ayı sonunda hacker’lar Rusya’da çok popüler olan bir yemek sipariş uygulamasının kullanıcı bilgilerini sızdırdı. Bu olay kadınlara bir fikir verdi.
ADRES ÜZERİNDEN YEMEK SİPARİŞLERİNİ TARADILAR
Kadınlar sızdırılan verileri tarayarak, son bir yıl içinde Brateyevo Emniyet Müdürlüğü’ne verilmiş yemek siparişlerini ayıklamaya başladı. Nihayetinde çeşitli tarihlerde dokuz farklı müşterinin bu adrese yemek sipariş ettiği anlaşıldı. Peki bunlardan biri siyahlı adam olabilir miydi?
Sızdırılan verilerin çoğu sadece kişilerin ön adlarını ve telefon numaralarını içeriyordu. Kadınlar bu sınırlı bilgileri kullanarak emniyet müdürlüğünde çalışan bazı kişilerin sosyal medya hesaplarına ulaştı ancak profil fotoğraflarının hiçbiri kendilerini sorgulayan adama benzemiyordu.
Listenin en sonlarında yer alan İvan isimli kişi biraz umut vadediyordu ama bu ad Rusya’da çok popüler olduğundan işlerinin kolay olduğu söylenemezdi. Yine de İvan’ın telefon numarasını kullanarak bir dijital ayak izi oluşturmayı başardılar. Bu iz onları Rusya’da faaliyet gösteren bir e-ticaret sitesindeki ilanlara götürdü. Ne var ki bu ilanlar da İvan’ın adı dışında ekstra bir bilgi vermiyordu.
BİR İLANDAN SOYADINI BULDULAR
İlanlardan bir tanesi Brateyevo Emniyet Müdürlüğü’ne 10 dakika uzakta satılan Skoda Rapid modeli bir otomobille ilgiliydi. İlanda satıcının tam adı da yer alıyordu: İvan Riyabov.
Hemen bir arama yaptılar ve karşılarına çıkan fotoğrafları görünce gözlerine inanamadılar. Aradıkları adamı bulmuşlardı. Keşfi gerçekleştiren 19 yaşındaki Anastasya, BBC’ye, “Ağlamaya başladım” dedi ve ekledi: “Bunu başardığıma inanamıyordum.”
Bulduğu fotoğrafı Marina’ya, Aleksandra’ya ve sohbet grubundaki diğer kadınlara gönderdi. Onlar da aynı fikirdeydi, siyahlı adamı bulmuşlardı.
Genç kadınlar şimdi bunca çabayla kimliğini tespit ettikleri Riyabov hakkında bir soruşturma açılacağını ve adamdan yaptıkları için hesap sorulacağını umut ediyor.
Kadınların ellerindeki ses kayıtları, emniyet müdürlüğünde yaşanan istismarı çok net bir biçimde ortaya koyuyor. Örneğin Riyabov Marina’ya, “Sorularıma cevap ver yoksa ayağımdaki bu botu çıkarır kafana indiririm” diyor.
“BUNA DAHA NE KADAR DAYANABİLİRİM?”
Marina, Riyabov’un 14 dakika boyunca bağırdığını, vücudunun çeşitli yerlerine tekmeler attığını ve silahını kendisine doğrulttuğunu söyledi.
O sırada dışarıda olan Anastasya ise çığlık ve darbe sesleri duyduğunu anlattı. Sorgusu sırasında iş birliği yapmayı reddetmesi üzerine Riyabov’un önce kafasına su şişesiyle vurduğunu ardından şişenin içindeki suyu üzerine boşalttığını belirten Anastasya, “Daha sonra kafama naylon poşet geçirip 30-40 saniye boyunca burnumu ve ağzımı poşetle kapattı. O noktada insan ‘Buna daha ne kadar dayanabilirim?’ diye düşünmeye başlıyor” ifadelerini kullandı.
26 yaşındaki Aleksandra da yaşadıklarını kaydetmeyi başardı. Onun aldığı ses kaydında Riyabov dokunulmaz olmakla övünüyor ve “Bunun için başımızın derde gireceğini mi sanıyorsun? Putin bize senin gibilerin hepsini öldürmemizi söyledi. Bu kadar! Putin yanımızda!” diyor. Ardından Aleksandra’yı ölümle tehdit eden Riyabov, “Bunun için bana ikramiye bile verirler” ifadelerini kullanıyor.
SİYAHLIDAN SONRA BEJLİ ADAMIN PEŞİNE DÜŞTÜLER
Gözaltına alınan kadınlardan en az 11 tanesi siyahlı adamın kendilerine fiziksel şiddet uyguladığını söyledi. Kadınlar birkaç ay önce ses kayıtlarını yayınladığında, bir Rus politikacı faillerin cezalandırılması için çağrı yaptı. Ancak Soruşturma Komitesi, yeterince kanıt olmadığı gerekçesiyle soruşturma başlatılamayacağına karar verdi.
Kadınlar o gün Riyabov’un üstünün kim olduğunu ve bu adamı neden kimsenin durdurmadığını da öğrenmek istiyor.
Anastasya, o akşam emniyet müdürlüğünde “bejli adam” diye adlandırdıkları bir kişinin daha olduğunu ve asıl yetkilinin o kişi gibi göründüğünü söyledi. Bejli adam kadınların sorgulandığı 103 numaralı odanın içinde değildi ama Anastasya’nın dediğine göre “tüm iletişimi o yürütüyordu”.
Gözaltına alınan kadınlardan biri, bekleme salonundayken bu adamı görüntülemeyi başarmıştı ama pek net olmayan video adamın kimliğini tespit etmek için yeterli olmadı.
ONUN KİMLİĞİ DE BELLİ OLDU
BBC’nin ulaştığı 6 Mart tarihli gözaltı raporunda en yetkili kişi olarak Yarbay A.G. Fedorinov’un imzası yer alıyor.
BBC muhabirleri internette yaptıkları arama sonucu 2012 yılına ait bir yerel gazete kupürüne ulaştı. Haberde Aleksandr Georgiyevic Fedorinov’dan bahsediliyor ve bir de fotoğraf yer alıyordu. Fotoğraftaki kişi kadınların çektiği videodaki bejli adama benziyordu ancak aradan 10 yıl geçmiş olduğundan emin olmak mümkün değildi.
Teyit için bir yüz tanıma yazılımı kullanan BBC muhabirleri, videodaki bejli adamın fotoğraflarının paylaşıldığı bir sosyal medya profiline ulaştı. Profilin kullanıcı adı Aleksandr Fedorinov’du. Aynı hesap Brateyevo Emniyet Müdürlüğü’ndeki açık pozisyonlarla alakalı bir iş ilanında da etiketlenmişti.
BBC, İvan Riyabov’un gözaltına alınan kişilere zaman zaman işkence boyutuna varacak şekilde şiddet uyguladığı yönündeki suçlamaları Riyabov’un kendisine, Fedorinov’a ve Rusya Soruşturma Komitesi’ne iletti. Ancak muhatapların hiçbirinden yanıt gelmedi.
Marina, Anastasya ve Aleksandra, kendilerini istismar eden kişinin kimliğini açığa çıkarmalarının, adaleti ve hesap verebilirliği sağlayacağı umudunu sürdürüyor.
Marina, BBC’ye yaptığı açıklamada, “Yasaların bu kişiler için de uygulanabilir olmasını istiyoruz. Devlet memuru dahi olsa hiç kimse bunu bir başkasına yapamaz” ifadelerini kullandı.
BBC’nin “How the ‘man in black’ was exposed by the Russian women he terrorised” başlıklı haberinden derlenmiştir.