Selçuk Altun’un Cumhuriyet Kitap’ta başlayan, artık ise OT Dergi’de devam eden ‘Kitap İçin’ seyahati güçlü bir ses hâlâ. Bilindiği üzere ‘Kitap İçin’ “kıs(s)a”ları her bin unsurda bir kitaplaşıyor. On sekiz yıldır hayatına devam eden, edebiyat ve kültür sanat dünyasını, Selçuk Altun gözünden çıkmış bir kaleydoskopa dönüştüren ‘Kitap İçin’ yakın vakitte yayımlanan beşinci kitabı ile seyahatine devam ediyor. Kimine nazaran bir edebiyat günlüğü, kimine nazaran ise hayatın sanata yansıdığı yeri yakalayan bir almanak bu “kıs(s)a”lar. Altun’la ‘Kitap İçin’ seyahatini ve bu seyahatteki yeni durağını; beşinci kitabını konuştuk.
Uzun vakittir bir kitabın kapağından kelam etme muhtaçlığı duymamıştım bir söyleşide lakin ‘Kitap İçin-5’ bu manada farklı bir yerde duruyor. Selçuk Demirel’in kapak resmi, sizin ve ‘Kitap İçin’in kıssası âdeta. Katılır mısınız?
Küresel çizerimiz Selçuk Demirel hem adaşım hem de hemşerimdir; Artvinliyiz. 2009’da ‘Bizans Sultanı’ için kapak çizerken, bu eskizi de armağan etmişti. “Potkal içindeki yazar” figürünü görür görmez onu bir ‘Kitap İçin’ kapağı yapma kararını vermiştim. Haklısın, o ince kinaye, kalıcı bir ‘Kitap İçin’ hususudur.
Siz yazarlığınızdan evvel sıkı bir okursunuz. ‘Kitap İçin’ okurluğunuzun mu yoksa yazarlığınızın bir eseri mü?
İkisi de lakin daha çok okurluğumun bir eseridir. Mecmualarda uzun ve boş denemeler okumaktan sıkılınca bu çeşit kı(s)salar yazacaktım. ‘Kitap İçin’lerin ebesi Turhan Günay’dır, o (z)arif insan Cumhuriyet Kitap’ın genel yayın direktörüydü, 2004’te teşvikiyle yazmaya başladım. Turhan, Cumhuriyet Kitap’tan ayrılınca sonraki ay ben de ayrıldım. ‘Kitap İçin’ler artık OT mecmuasında ömrünü sürdürüyor.
Edebiyat tarihimizin en uzun soluklu “not düşme” teşebbüslerinden ‘Kitap İçin’. Artık beşincisi geldi ve beş bininci unsura ulaştı. Sizi bu hususları yazmak için canlı tutan motivasyon kaynağını merak ediyorum.
Kitap İçin 5, SELÇUK ALTUN, İş Kültür Yayınları, 368 syf., 2022. Ana motivasyonum, bildiklerim düşündüklerimden elzem gördüklerimi edebiyat dostlarıyla paylaşmak. ‘Kitap İçin’ on sekiz yaşında, iki yıl sonra askerlik süreci başlayacak. Gençliğimde bu çeşit nokta atışların eksikliğini hissederdim. Dağarcığım boşalmadığı sürece yazacağım.
Bu doğrultuda ‘Kitap İçin’lerin edebiyat dünyasındaki, tarihindeki yerinden de kelam edelim isterim. Nasıl bir boşluğu dolduruyor sizin tabirinizle bu “kıs(s)a”lar?
‘Kitap İçin’ler; aforizma, alıntı, alkış, anı, bilgi, tenkit, günlük, müşahede, haber, kıssa, kinaye, nükte, teklif, polemik, sor(g)u ve karşılıktan mürekkep bir kaleydoskop. 20.08.22 tarihli tanıtım yazısında (Hürriyet Cumartesi) Doğan Hızlan üstadımız, “Türk ve dünya edebiyatındaki olayları ve hayatın sanata yansımalarını takip etmek isterseniz Selçuk Altun’un ‘Kitap İçin-5’ini kesinlikle okuyun. Yıllıkların yayımlanmadığı bir ülkede bu eser o fonksiyonu de yerine getiriyor,” demiştir.
‘Kitap İçin’in kemik bir okuru var ve bu kitle niteliği arayan sıkı denebilecek takipçilerden meydana geliyor. Bu türlü bir kitleye yazmak sizi nasıl etkiliyor ya da etkiliyor mu?
Oturayım da birikimli ve nitelikli okurlar için yazayım üzere bir yaklaşımım yok. Ben bildiğimi ve içimden geleni yazıyorum.
‘Kitap İçin-5’, Enis Batur’a ithaf edilmiş. Şöyle de bir notunuz var onun için: “Edebiyat arenasında benden dayanağını esirgemeyen değerli şair, muharrir, estet ve yayımcı…” Bu ithafın nedenini öğrenebilir miyim? Dahası, edebiyat nasıl bir arenaya dönüşüyor vakit zaman, anlatabilir misiniz?
Yapı Kredi Yayınları yayın dünyasının nitelik ve nicelik öncüsüyken Enis Batur o muvaffakiyetin en değerli kişilerindendi, tahminen de şahsıydı. 2001’den beri roman yazmaktayım, daha evvel YKY’nin mecmualarında denemeciklerim çıkardı. Şanslıyım ki Enis Batur ve İnanç Turan üzere ustalarla birlikte YKY’deydik, onların dayanak ve yönlendirmesinden faydalanmışımdır.
Enis Batur global bir şair ve estet okurdur. Romanlarımla ilgili kısa değerlendirmeleri özgüvenimi artırmıştır. Vasatlıkla sığlığın düelloya tutuştuğu kısır ortamın bir arenaya dönüşmesi sürpriz değildir.
Arenadan bahsetmişken ‘Kitap İçin’lerin ve ‘Kitap İçin-5’in de barındırdığı polemikler, kimi vakit söylentiler, dedikodular üzerine de konuşalım isterim. Edebiyatın ve kültür-sanat dünyasının magazin tarafının de tarihi bir değeri olduğunu düşünür müsünüz?
Somut bir örnekten yola çıkarsak Anglo-Amerikan yayıncılık dünyasını yakından takip eden bir kişi olarak Elif Şafak’ın her türlü irtibat ortamında, etik dışı teşebbüslerine şahit hayli bunları ‘Kitap İçin’lerde eleştirirdim. Okuyanlardan bu kızla neden uğraşıyorsun diyen yok değildi. Artık İngiltere vatandaşı olan ve gündemimizden düşen Elif Şafak aslında, hakkında en çok dedikodu edilen bir yazardı. O dedikoducular, ne olur ne olmaz kaygısıyla tenkitlerini yazıya dökmezlerdi. ‘Kitap İçin’deki “Küresel Kültürazzi” unsurları ise “tarihsel bir kıymet” yerine trajikomik bir renkliliğe işaret eder.
Yazı mesainizi de konuşalım biraz. Roman çalışmalarından vakit buldukça eğildiğiniz bir süreç mi işliyor ‘Kitap İçin’ özelinde, yoksa siz okuyup yazdıkça kendini mi inşa ediyor?
Güzel bir soru! Yazmaktan çok okur, üç yılda bir kısa romanlar müellifim. Söz ettiğin üzere, ben okuyup yazdıkça kendini inşa eder ‘Kitap İçin’ler.
Romanlarınızın yurt dışında yankı uyandırdığını okuyor, biliyoruz. ‘Kitap İçin’ özelinde nasıl bu durum?
Romanlarım Anglo-Amerikan ülkelerinde ilgi görüyor. Usta şair k. İskender ‘Kitap İçin’ler için “Başucu değil, baş içi kitapları,” kederi. Birebir formatta bir kitap İngilizcede de ilgi uyandırırdı. Yalnız bu ilgi için müellifin daha ünlü yahut ödüllü olması elzem. Malum, doğruyu kimin söylediği de değerlidir.
Bir de tezgâhta nelerin olduğunu öğrenelim sizden. Yakın vakitte neler okuyacağız Selçuk Altun’dan?
Önümüzdeki yıl ‘İşte Geldim Deniz Kenarı’ isimli kısa romanım çıkacak. Böylece “Hayat Romanlardan Daha Tuhaf” üçlemesi (diğerleri ‘Ardıç Ağacının Altında’ ve ‘Ayrılık Çeşmesi Sokağı’) tamamlanmış olacak.
Geçen ay ‘Ayrılık Çeşmesi Sokağı’nın İngilizcesi çıktı. Birinci reaksiyonlar nasıl?
“Farewell Fountain Street”, Londra’daki bağımsız yayınevi Telegram Books tarafından Temmuz’da yayımlandı. Kitap sonbaharda ABD’de dağıtıma girecek. Kalıcı yansılar için sonbaharı beklemek gerekir. Lakin bir Türk muharririn, bir zincir yayınevinden çıkmayan romanı ünlü gazete ve mecmualarda yer bulamayabilir. İngiltere’nin nitelikli zincir kitabevi Daunt Books’un Ağustos ortasındaki “en beğenilen beş kitap” seçkisinin birincisi, “Farewell Fountain Street” idi. Dünyanın tahminen de en ünlü okulu Harvard Üniversitesi’nin Kütüphanesi, sonbaharı beklemeden “Farewell Fountain Street”i raflarına ekledi.