Erzurum’da 103 yıl evvel bugün Ulusal Çaba ateşi yakıldı. Türkiye’nin tapusunu aldığımız Lozan da 99 yıl evvel 24 Temmuz’da imzalandı…
Türk siyasi tarihindeki iki kavşak noktasının getirdiği kazanımlar, 23-24 Temmuz tarihlerine yaşandı. 23 Temmuz’da toplanan Erzurum Kongresi ile Kurtuluş Gayreti, 24 Temmuz’da sona eren Lozan Mutabakatı ile de Türkiye’nin bugünkü hudutları çizildi. İsviçre’nin Lozan kentindeki toplantı, Türk tarafının kayıtsız koşulsuz bağımsızlık talebi nedeniyle çetin geçti. Türkiye’yi temsil eden İsmet İnönü başkanlığındaki heyet, büyük muvaffakiyet elde etti.
Anlaşma, 24 Temmuz 1923 tarihinde TBMM temsilcileriyle Britanya İmparatorluğu, Fransız Cumhuriyeti, İtalya Krallığı, Japon İmparatorluğu, Yunanistan Krallığı, Romanya Krallığı ve Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı temsilcileri tarafından imzalandı. Bu mutabakat ile Türkiye’nin bugünkü hudutları çizildi, yabancı kuvvetlerin işgali sona erdi. Kapitülasyonlar kaldırıldı. Ekonomik, siyasi, isimli, hukuksal bağımsızlığımız sağlandı. Lozan, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu muahedesi olarak kabul edildi.
ATATÜRK’ÜN ÖNDERLİĞİNDE
Erzurum Kongresi ise 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 tarihleri ortasında Erzurum’da toplandı. İşgal altındaki 5 doğu ili Trabzon, Erzurum, Sivas, Bitlis ve Van’dan gelen 62 delege katıldı. Alınan kararlar kurtuluş gayretinde belirleyici oldu. Kongre sonucu, manda ve himaye reddedilerek birinci defa ulusal bağımsızlığın şartsız olarak gerçekleştirilmesine karar verildi. Başkanlığını Mustafa Kemal’in yaptığı 9 kişilik Temsil Heyeti oluşturuldu ve hükümet üzere vazife yapmaya başladı.
Erzurum’da 23 Temmuz coşkusu
Büyük Başkan Mustafa Kemal Atatürk idaresinde, Cumhuriyet’in temellerinin atıldığı Erzurum Kongresi’nin 103’üncü yıl dönümü merasimlerle kutlandı. Atatürk Anıtı’na çelenk sunulmasının akabinde iştirakçiler ellerindeki Türk bayraklarıyla Cumhuriyet Caddesi’nden tarihi Kongre Binası’na kadar kortej yürüyüşü gerçekleştirdi. Devlet Tiyatrosu oyuncuları da Kongre Binası’nda tarihi kongreyi canlandırdı.